Vào năm 2020, nhiều doanh nghiệp đã huy động được số tiền lớn chỉ bằng những tờ giấy in đẹp mắt (trái phiếu doanh nghiệp). Các chuyên gia lo ngại rằng đại dịch Covid-19 chưa qua đi mà “bong bóng” trái phiếu đã đến, đó là một thảm họa. Việc tháo gỡ những vướng mắc trong quy định phát hành được dự báo sẽ tạo ra sự bùng nổ về trái phiếu doanh nghiệp trong năm nay. Tuy nhiên, trái phiếu doanh nghiệp bùng nổ bởi những lý do gì? Cùng chúng tôi tìm hiểu nhé!
Sự bùng nổ của thị trường trái phiếu doanh nghiệp khiến cơ quan quản lý phải liên tục ban hành các quy định để có thể quản lý chặt chẽ hơn. Khi các doanh nghiệp đã quen với các tiêu chuẩn mới, việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng được kỳ vọng sẽ tăng trưởng tốt hơn.
Thống kê phần trăm chứng khoán trong năm 2020 qua
Dữ liệu thống kê thị trường vừa được chứng khoán VNDirect công bố cho thấy. Trong suốt cả năm 2020, nhóm tài chính – ngân hàng tiếp tục dẫn đầu với tổng giá trị phát hành thành công là 102.538 tỉ đồng. Tương ứng với tỉ trọng 25,4% toàn thị trường. Đứng thứ 2 là nhóm ngành bất động sản. Với giá trị phát hành đạt 62.964 tỉ đồng (tăng 10,3% so với cùng kỳ). Tương ứng với tỉ trọng 15,6%. Trong khi nhóm tập đoàn đa ngành có tổng giá trị phát hành đạt mức 12.016 tỉ đồng. Tương ứng với tỉ trọng 3,0%.
Đáng chú ý, các nhóm ngành khác có tổng giá trị phát hành đạt 225.950 tỉ đồng. Tăng tới 84,5% so với cùng kỳ và tương ứng với tỉ trọng 56%. Như vậy, lũy kế cả năm 2020, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành đạt mức 437.689 tỉ đồng. Tăng 38,8% so với mức 315.441 tỉ đồng năm ngoái. Theo đánh giá của VNDirect, trong những tháng qua, thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) có dấu hiệu giảm nhiệt. Do tác động từ thắt chặt các quy định về điều kiện phát hành tại Nghị định 81/2020/NĐ-CP có hiệu lực từ 1.9.2020.
Nghị định 153/2020/NĐCP ra đời
Chính vì vậy, việc Nghị định 153/2020/NĐCP ra đời. Được đánh giá giúp “cởi trói” cho thị trường TPDN. Quy định rõ ràng hơn về trách nhiệm, nghĩa vụ và rủi ro của nhà đầu tư. Cũng như tổ chức phát hành. Cụ thể, trách nhiệm của nhà đầu tư bao gồm: Tiếp cận và hiểu rõ đầy đủ nội dung, điều khoản. Trước khi quyết định mua hoặc giao dịch trái phiếu. Tự đánh giá và chịu trách nhiệm về các rủi ro phát sinh, và (3) tuân thủ pháp luật và các quy định liên quan về đối tượng nhà đầu tư TPDN phát hành riêng lẻ. Nghị định 153 cũng đã bãi bỏ một số quy định về điều kiện phát hành trái phiếu không chuyển đổi. Hoặc trái phiếu không kèm theo chứng quyền.
Trước đây, Nghị định 81 đã giới hạn quy mô phát hành TPDN, dư nợ TPDN phát hành riêng lẻ không vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu. Mỗi đợt phát hành phải hoàn thành trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày công bố thông tin trước khi phát hành; đợt phát hành sau phải cách đợt phát hành trước tối thiểu sáu tháng.
Doanh nghiệp và quy định của pháp luật
Bên cạnh đó, doanh nghiệp phát hành phải ký hợp đồng tư vấn. Với tổ chức tư vấn về hồ sơ phát hành trái phiếu. Trừ trường hợp doanh nghiệp phát hành là tổ chức. Được phép cung cấp dịch vụ tư vấn hồ sơ phát hành trái phiếu theo quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, đến Nghị định 153, các quy định trên đều được gỡ bỏ. Thay vào đó, Nghị định 153 chỉ yêu cầu doanh nghiệp phát hành phải là công ty cổ phần hoặc công ty TNHH. Thanh toán đủ cả gốc và lãi của trái phiếu đã phát hành. Hoặc thanh toán đủ các khoản nợ đến hạn trong ba năm liên tiếp.
Doanh nghiệp cũng phải đáp ứng các tỉ lệ an toàn tài chính. Tỉ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động theo quy định của pháp luật chuyên ngành. Có phương án phát hành trái phiếu được phê duyệt và chấp thuận và có báo cáo tài chính năm trước liền kề của năm phát hành. Được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán đủ điều kiện. “Chúng tôi cho rằng điều này tạo cơ hội cho thị trường TPDN sôi động trở lại trong năm 2021. Nhờ một số vướng mắc về quy định được Nhà nước tháo gỡ” – chứng khoán VNDirect đánh giá.
Doanh nghiệp niêm yết sẽ thuận lợi hơn
Các chuyên gia của KBSV cho rằng, sự bùng nổ của thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong khoảng 2 năm gần đây. Đã khiến Chính phủ liên tục ban hành những quy định để có thể quản lý chặt chẽ hơn. Sang năm 2021, các quy định siết chặt điều kiện của nhà phát hành trái phiếu riêng lẻ. Tại Nghị định 81/2020/NĐ-CP (dư nợ trái phiếu chính phủ ≤ 5 lần vốn chủ. Các đợt phát hành cách nhau 6 tháng) đã được gỡ bỏ. Và thay vào đó, các điều kiện của nhà đầu tư tham giao giao dịch được áp dụng.
Việc quy định điều kiện về nhà đầu tư tham gia giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ. Chính là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Với tất cả các loại hình trái phiếu doanh nghiệp. Sẽ làm giảm đáng kể khả năng tiếp cận trái phiếu của nhà đầu tư. Đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân. Cụ thể, xác nhận nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là yêu cầu bắt buộc với các giao dịch mua. Có hiệu lực trong vòng 1 năm. Kể từ thời điểm được xác nhận.